De Pas is een 70-80 jaren wijk, ontworpen vanuit het bloemkoolwijkprincipe. Omdat deze wijk toe was aan vernieuwing hebben gemeente Winterswijk, de Woonplaats en wijkbewoners de handen ineen geslagen om de wijk toekomstbestendig te maken.

Openbare ruimte

Ten opzichte van de jaren ‘70 is het gebruik van de openbare ruimte enorm veranderd. Het systeem van sociale controle dat nodig is om de wijk levendig en veilig te houden, is er niet meer. De samenleving is individualistischer, ontwikkelingen gaan sneller en de digitalisering zorgt voor een andere sociale dynamiek. Een woning heeft gemiddeld 2,1 parkeerplaatsen nodig. De auto domineert daardoor steeds meer het straatbeeld. Het kronkelige, smalle stratensysteem van De Pas is hier niet op ingericht. Dit was een van de redenen om te starten met wijkaanpak De Pas.

Bloemkoolwijken

Wijk De Pas is een echte bloemkoolwijk; een wijk met veel kronkelende paadjes en hofjes. Toen De Pas gebouwd werd, was deze inrichting vernieuwend. In een bloemkoolwijk staat het ‘samen doen’ centraal en wordt een verkeersluwe en veilige woonomgeving geboden. Er is veel ruime voor speelplekken en een compacte opzet voor woningen. Dit moest bewoners in de tijd van de bouw aanmoedigen om contacten met buren aan te gaan. De grenzen tussen de woningen en de openbare ruimte zijn in de bloemkoolwijk ‘zacht’ en ‘vloeiend’ vormgegeven. Waar de heldere structuur van licht, lucht en ruimte uit de naoorlogse stadswijken anonimiteit en onveiligheid in de hand werkten, ademde de bloemkoolwijk met haar speelse vorm huiselijkheid, geborgenheid en vertrouwdheid.

Begin 2019 zijn de Woonplaats en de gemeente Winterswijk gestart met wijkaanpak De Pas. De aanleiding hiervoor is de verandering van ons overheidssysteem. De omgevingswet is inmiddels geïntroduceerd (de aanjager van een structurele systeemverandering). Een wet die allerlei wetten voor onze leefomgeving moderniseert en bundelt. Het is een wet die impact heeft op hoe wij onze organisaties ‘organiseren’ en hoe wij uitvoering geven aan ons werk

De huidige werkwijzen binnen organisaties als gemeenten en woningcorporaties zijn hier namelijk niet op ingericht. Een verandering is echter wel nodig. Nodig om in te kunnen blijven spelen op complexe vraagstukken voor nu en in de toekomst. Maar, waar begin je dan? En hoe dan? In Winterswijk hebben daarom de gemeente, De Woonplaats en bewoners van de wijk De Pas de handen ineen geslagen. Dit om wijk De Pas leefbaarder en toekomstbestendig te maken door de wijk zowel fysiek als sociaal aan te pakken.

Het project is daarmee een pilot voor omgevingsgericht werken waarbij kennis wordt opgehaald en dialoog wordt aangegaan met wijkbewoners en ketenpartners. Met dit project zet de gemeente Winterswijk in op samenwerking met de Woonplaats een andere werkwijze (van buiten naar binnen en van binnen naar buiten) en gedachtengoed (Omgevingswet) te introduceren. Bij alle betrokkenen creëren we bewustwording. Door samen te denken en te doen is wijkontwikkeling geen blauwdruk meer van de overheid. Het is voortaan een interactief proces waar bewoners centraal onderdeel van uitmaken.

De Pas bestaat uit vier buurten: Pasbree, Pashof, Pasbrink en Pashegge. Voor het toekomstbestendig maken van de wijk, zijn binnen de wijkaanpak drie opgaven geformuleerd:

1. Het verduurzamen van de woningen
2. Het herstructureren van de buitenruimte
3. Het vergroten van de initiatiefkracht en het zelforganiserend vermogen van de wijk

Deze drie opgaven zijn gezamenlijk aangepakt en uitgevoerd. Waar voorheen de gemeente en/of de Woonplaats normaal gesproken een plan maakt en het plan vervolgens uitvoert, gebeurde dit nu samen met de bewoners uit de wijk. De twee fysieke opgaven (verduurzamen woningen en herstructureren buitenruimte) zijn tegelijkertijd aan allerlei sociale opgaven in de wijk gelinkt. Door deze opgaven integraal aan te vliegen, kon er een meerwaarde worden gecreëerd voor de bewoners, de Woonplaats en gemeente Winterswijk.